Eén goed gesprek op het goede moment kan echt een verschil maken. Of het nu gaat om persoonlijke of professionele uitdagingen. Wij doen dat als professionals met de Single Session Therapy (SST) methode. Voor ons een manier om onze expertise in te zetten om iemand in één gesprek vooruit te helpen.
Wij denken dat elementen uit de SST methode ook heel bruikbaar zijn om gesprekken op werk of thuis doelgerichter en waardevoller te maken, zodat we elkaar beter kunnen helpen bij het omgaan met uitdagingen in het leven. NB deze stappen zijn natuurlijk geen vervanging voor professionele ondersteuning, maar een hulpmiddel om een beter gesprek te hebben.
Begin met een duidelijk kader
Het algemene doel en de rolverdeling van het gesprek
Het doel van het gesprek is om de ander te helpen vooruitgang te boeken op een specifiek onderwerp of probleem. Dat betekent doorvragen, goed luisteren en de structuur bewaken. Het doel is om een gericht gesprek te hebben met kop en staart. Om vooruitgang te boeken op één onderwerp kan het nodig zijn af en toe bij te sturen. Om vooruitgang te boeken op het onderwerp kan het nodig zijn om af en toe bij te sturen. Geef aan het begin van het gesprek aan dat je dit gaat doen en vraag om toestemming.
Tijd en plaats
Plan een geschikt moment, spreek af hoe lang het gesprek duurt en zorg voor een rustige omgeving zonder afleidingen. De timing is belangrijk; zorg dat iemand snel terecht kan als er iets speelt.
Het onderwerp van het gesprek
Verhelder eerst wat jullie gaan bespreken: Wat speelt er, welk probleem, welke vraag, welke situatie? Het doel is om echt naast iemand te gaan staan om goed te zien, te ervaren wat er speelt.
Een concreet, gedetailleerd voorbeeld geeft veel meer informatie dat in algemene termen praten ‘over’ het vraagstuk. Vraag door en probeer het echt te begrijpen. Check met vragen of je het goed begrijpt.
Wat zou je uit dit gesprek willen halen?
De ervaring leert dat dit (in ieder geval voor psychologen) de lastigste stap is. En wel een cruciale stap. Als voldoende duidelijk is wat het onderwerp van het gesprek is, stel je samen vast wat een haalbaar ‘doel’ van de sessie is. Wat zou dit gesprek de moeite waard maken? Wat wil iemand in dit gesprek bereiken?
Vraag goed door om dat duidelijk te krijgen. Dat betekent NIET dat je een SMART doel stelt! “Beter begrijpen waarom ik soms dichtklap en een eerste idee hoe ik anders kan reageren”, is een prachtig concreet sessie-doel terwijl “Ik wil assertiever worden” te algemeen is.
Hoe kan ik je het best helpen?
Dit lijkt op het doel maar is net anders. Het gaat er niet om wat iemand in het gesprek wil bespreken en bereiken, maar welke rol je als gesprekspartner het beste aan kunt nemen. Handig om van tevoren te vragen, met wat voorbeelden ter verduidelijking.
Niet alleen in deze opzet trouwens maar ook in andere gesprekken, met geliefden, kinderen en vrienden! Dat kan beide gesprekspartners een hoop frustratie, onbegrip, en goed bedoelde maar verkeerd vallende inspanning besparen.
Wat zijn jouw krachten en bronnen?
Mensen zijn veerkrachtig en hebben vaak veel, zo niet alles in huis om goed met obstakels en uitdagingen om te gaan. Het is alleen helaas niet zo dat onze krachten, vaardigheden, bronnen en wijze lessen uit het verleden vanzelf oppoppen als ze relevant en nodig zijn. Mensen hebben het nodig er aan herinnerd te worden op het goede moment.
Je kunt iemand echt helpen door er gericht naar te vragen, en door te vragen. Ga er niet vanuit dat mensen het ‘voordehandliggende’ zelf ook wel zien. Het helpt om je te realiseren dat je er niet bent om iets op te lossen of iemand te fixen. Je kunt vooral helpen iemands eigen kracht op te vissen en te activeren. En het mooie is dat je daar zelf ook veel van kunt leren.
Wil je weten hoe ik het zie, wil je advies van mij?
Hoe moeilijk ook, probeer adviezen en eigen interpretatie zoveel mogelijk te onderdrukken, zeker als je niet als professional op dit specifieke gebied bent ingeschakeld door de ander.
Het kan dat iemand graag je visie en advies wil en het kan zijn dat je daarmee wat zinvols bijdraagt. Vraag altijd eerst of iemand advies wil, of wil weten hoe jij er tegenaan kijkt. Bied het vervolgens aan als optie, als een zienswijze, niet als de waarheid of als opdracht.
Wat haal je uit dit gesprek?
Nogmaals, minder zeggen en echt luisteren is vaak de beste bijdrage aan het gesprek. Dat kan steeds moeilijker worden naarmate het gesprek vordert al je al luisterend mooie inzichten hebt die je graag wilt delen met de ander, omdat je oprecht denkt dat ze goed en helpend zijn. Over het algemeen is het goed om terughoudend te zijn en vooral te vragen.
Tegen (maar niet vlak voor) het einde is het goed de ander te vragen samen te vatten wat er besproken is en wat hij of zij uit het gesprek haalt. Dat ordent de gedachten en versterkt de inzichten, goede hoop, plannen. Vraag door om het sterker en duidelijker te maken.
Wat ga je als eerste doen?
Streef ernaar het gesprek concreet en positief af te sluiten. Het liefst met één actie, één inzicht, één volgende stap waarmee iemand verder kan. Beter één haalbare stap, meteen na de sessie, dan een enorm plan waarmee het hele vraagstuk in theorie opgelost zou kunnen zijn. Het doel van het gesprek is niet om alle vraagstukken in één gesprek te beantwoorden of op te lossen, maar om iemand te helpen in beweging te komen, met wat meer inzicht, goede hoop en een eerste stap.